Σε ποιον κόσμο θα μεγαλώσουν τα παιδιά μας;

Ο καθένας από μας μελετά το παρελθόν του, βιώνει το παρόν και ρίχνει κλεφτές ματιές στο μέλλον προσπαθώντας να καταλάβει τι πρόκειται να γίνει. Είναι αλήθεια ότι το μέλλον σε πολλά επίπεδα σχεδιάζεται τόσο καλά που σπάνια έχουμε εκπλήξεις, εκτός ίσως απ’ αυτές που μας επιφυλάσσει η φύση.
Στην ανατολή του 21ου αιώνα ζούμε κοσμοϊστορικές αλλαγές που όπως πάντα δεν τις συνειδητοποιούμε, αφού είμαστε μέσα στη δίνη τους, αλλά θα καταγραφούν από τους ιστορικούς λίγα χρόνια αργότερα. Αυτοί που ίσως συνειδητοποιούν περισσότερο τι συμβαίνει, είναι οι οικονομολόγοι από τη μια και οι φιλόσοφοι κάθε είδους από την άλλη, ενώ οι πλατιές μάζες μένουν απλοί παρατηρητές.
Ο όρος που επικρατεί σήμερα και γίνεται κεντρικό αντικείμενο προβληματισμού για κάθε επιστήμη είναι η «παγκοσμοιοποίηση». Όρος που για άλλους είναι συνώνυμο του διαβόλου και για άλλους του σωτήρα. Σήμερα η παγκοσμοιοποίηση αναλύεται κυρίως μέσα από οικονομικούς όρους που κανείς νομίζω δεν μπορεί να αμφισβητήσει ότι είναι κυρίαρχοι (δεν είναι όμως οι μόνοι).
Σήμερα λοιπόν οι εταιρίες γιγαντώνονται, δεν έχουν πατρίδα αλλά ούτε συγκεκριμένο πρόσωπο (πολυμετοχικές) και ένα μεγάλο μέρος της οικονομίας στηρίζεται σε κεφάλαια(μη παραγωγικά) που μετακινούνται μέσα από τα χρηματιστήρια σε οποιαδήποτε αγορά σαρώνοντας εθνικές οικονομίες. Εταιρίες δηλαδή με υπεύθυνους γενικούς διευθυντές (πανάκριβα αμειβόμενους εργαζόμενους και όχι ιδιοκτήτες).Έτσι οι ίδιες βγαίνουν λάδι τιμωρώντας μάλιστα αυτές παραδειγματικά αυτόν που παρανόμησε. Εταιρίες που είναι σε θέση να ελέγχουν, να απειλούν ή και να καθορίζουν πολλές φορές τις εθνικές κυβερνήσεις.
Η βιομηχανία σε παγκόσμιο επίπεδο έχει προ καιρού χαιρετήσει το φορντικό μοντέλο που στηρίχτηκε στην εξειδίκευση των εργατών και προχωρά προς ένα μεταφορντικό σύστημα παραγωγής. Ο εργαζόμενος δηλαδή θα πρέπει να εκπαιδεύεται και να ξαναεκπαιδεύεται, για να αλλάξει πολλές φορές στη ζωή του επάγγελμα. (Ένα ατελείωτο κυνήγι επιβίωσης που επικρατούν οι πιο δυνατοί).
Το κράτος που χάνει από τα χέρια του κάθε οικονομική δραστηριότητα γίνεται διαχειριστής των κεφαλαίων των φόρων και ασχολείται με την επίλυση των καθημερινών προβλημάτων. Οι ιδεολογικές πολιτικές στην επιλογή κυβερνήσεων χάνουν δηλαδή το νόημά τους, αφού αυτό που χρειαζόμαστε είναι μόνο πρόσωπα που ανταποκρίνονται στο μοντέλο του απλού διαχειριστή.
Παράλληλα όμως με την παγκοσμιοποίηση έχουμε και μια καλπάζουσα αύξηση της γνώσης και διάδοση της πληροφορίας ,ο ανθρώπινος παράγοντας παίζει όλο και μεγαλύτερο ρόλο ( δε χρειαζόμαστε πια τόσο χέρια, αλλά μυαλά).Συγχρόνως έχουμε μια ανισόρροπη ένταση των κοινωνικών ανισοτήτων εντός των εθνικών κρατών αλλά και σε παγκόσμιο επίπεδο ( μεγάλες οικονομικές διαφορές ανάμεσα στα κοινωνικά στρώματα, μεγάλες μάζες του πληθυσμού που μένουν στο περιθώριο, η λεγόμενη μεσαία τάξη συρρικνώνεται).
Στην πολιτική σκηνή του πλανήτη νέες δυνάμεις ξεπροβάλλουν (Κίνα, Ινδία) και σε πολιτιστικό επίπεδο έχουμε την επικράτηση σε μεγάλο βαθμό των δυτικών αξιών σε βάρος της εθνικής κουλτούρας. Επικράτηση η οποία επιτυγχάνεται μέσα από τα μέσα επικοινωνίας, τη διαφήμιση ή ακόμα και τη βία στο όνομα του εκπολιτισμού των «απολίτιστων».
Συγχρόνως μέσα στα εθνικά κράτη έχουμε τεράστιες μετακινήσεις πληθυσμών από άλλα έθνη και κουλτούρες που διαφοροποιούν τα εθνικά τους χαρακτηριστικά (πολυπολιτισμικές κοινωνίες).
Σ’ αυτό τον κόσμο ο άνθρωπος νιώθει συνεχώς απειλούμενος. Ανακαλύπτει εχθρούς, γίνεται από πολίτης πελάτης, από συνεργάτης ανταγωνιστής, από δημιουργός εκτελεστής και από κοινωνικό ον μια μονάδα στο πλήθος.
Θα ζήσουν τα παιδιά μας σ’ αυτόν τον κόσμο άραγε ή είναι απλώς οι αβάσιμοι φόβοι μου αυτοί; Αλλά ακόμα κι αν έτσι είναι δεν υπάρχουν θετικά στοιχεία τα οποία μπορούμε να αναδείξουμε;
Είμαστε απλώς θεατές στο μέλλον που κάποιοι άλλοι μας σχεδιάζουν; Ζούμε σ’ ένα Matrix που άλλοι κινούν τα νήματά μας; Υπάρχει μόνο ένας δρόμος άραγε για την ανθρώπινη ανάπτυξη σε όλον τον πλανήτη;
Πιστεύοντας ότι ο άνθρωπος δεν μπορεί να οπισθοχωρεί, παραμένω αισιόδοξος για το μέλλον των παιδιών μας, πιστεύω ότι τα σενάρια επιστημονικής φαντασίας για τον κόσμο του μέλλοντος θα διαψευστούν και θα ζήσουμε όλοι σ’ έναν κόσμο καλύτερο.